Cognitieve gedragstherapie
Ideeën en opvattingen spelen een belangrijke rol bij allerlei klachten. Bij mensen met een depressie is bijvoorbeeld aangetoond dat bij kleine teleurstellingen of tegenvallers er een typerend patroon kan ontstaan van negatieve gedachten over zichzelf, de wereld of de toekomst. Deze negatieve gedachten zijn een soort van automatisme geworden. Één tegenvaller is voldoende om een keten van negatieve gedachten op te roepen zoals:
- zie je wel ik kan ook niets;
- ik ben een mislukkeling;
- niemand vindt mij aardig.
Dergelijke gedachten zijn weer de oorzaak van negatieve gevoelens en depressieve klachten. Deze negatieve gedachtencirkel komt ook voor bij angst, relatieproblemen en assertiviteitsproblemen. Cognitieve therapie is een systematische methode om te leren je bewust te worden van deze ketens van gedachten.
Onze hersenen produceren bijna voortdurend een grote hoeveelheid aan gedachten. Ongetwijfeld dat je de gewaarwording herkent dat je ergens over aan het nadenken bent en plotseling merkt dat je gedachten afgedwaald zijn. Je eerste gedachte riep een andere op, en deze weer een volgende. Deze cyclus van gedachten gaat razendsnel.
Van de meeste van dergelijke gedachten ben je jezelf nauwelijks bewust: ze zijn automatisch. Met enige inspanning kun je jezelf bewust worden van dergelijke gedachtenketens. Binnen de cognitieve benadering werken we met een drie-eenheid: gedachte – gevoel – gedrag. Deze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Sinds geruime tijd zijn er methoden ontwikkeld om gedachten en opvattingen die leiden tot negatieve gevoelens aan te pakken. De methoden van cognitieve gedragstherapie staan bekend als:
Overeenkomstig aan deze therapievormen is de systematische methode waarmee we de cliënt leren om zich bewust te worden van zijn automatische gedachten. Dit betekent in het algemeen dat hij zich eerst bewust moet worden van de bovenste negatieve gedachten en van daaruit de onderste laag duidelijk krijgt. Hierdoor zal de uiteindelijke basale negatieve assumptie - meerdere zijn ook mogelijk, helder worden.
Je wordt je dus bewuster van je eigen negatieve gedachten die in een bepaalde situatie ontstaan. Hierdoor kan je bepalen of de gedachte wel waar is en kom je in de gelegenheid om andere keuzes te maken. Kort gezegd verloopt de therapie zo: bewustwording van de negatieve gedachten – het vinden van de oorzaak van automatische negatieve gedachten – het maken van andere keuzes om een positieve herprogrammering plaats te laten vinden. Oftewel, een systematische methode is om negatieve gevoelens te verminderen.